Rautahat district census 2078 Ganak short list

wp-1632735198313.pdf Download

Exam center of pokhara 5th level

Notice_No_6_Na_Su_Prabidhik.pdf Download

Introduction, advantage, disadvantages, how to effect, process of formation, what is normal dose, normal amount of alcohol in defferent beverages and very important information in detail about alcohol

अल्कोहल
Introduction :-
जैविक रासायनिक यौगिकको परिवार प्राङगारिक यौगिकमा हाइड्रोक्सिल ग्रूप (-OH) रहेको छ भने त्यसलाई अल्कोहल भनिन्छ ।
एउटा OH समूह भएको अल्कोहललाई मोनोहाइड्रीक अल्कोहल भनिन्छ भने दुईओटा OH समूह भएकालाई डाइहाइड्रीक अल्कोहल र तिनोटा OH समूह भएकालाई ट्राइहाड्रीक अल्कोहल भनिन्छ ।7
मिथेनबाट बन्ने अल्कोहललाई मिथाइल अल्कोहल र इथेनबाट बन्ने अल्कोहललाई इथाइल अल्कोहल भनिन्छ ।
इथाइल अल्कोहललाई इथानोल पनि भन्ने गरिन्छ ।
पेयपदार्थको लागि प्रयोग गरिने अल्कोहल इथाइल अल्कोहल हो ।

Type of alcohol

अल्कोहल धेरै प्रकारका हुन्छन् |
अन्न तथा फलफुलमा मर्चा अथवा मर्चाकै काम गर्ने यीस्ट(Yeast) नामक Fungus समुहको जीवाणु (Bacterial Organism) हालेर कुहाएर जाँड बनाई त्यसैबाट बनाइने हामीले पिउने रक्सीचाहिँ खासमा एथनल हो |
ब्याक्टेरियल जीवाणु भन्नेबित्तिकै हानिकारकमात्र हुँदैनन, थुप्रै प्रकारका लाभदायक पनि हुन्छन् |
दही जमाउने, सेल फुलाउने पनि यस्तै प्रकारका जीवाणु नै हुन् |
हाम्रो ठुलो आन्द्रामा पनि करिब ४०० प्रकारका लाभदायक ब्याक्टेरिया हुन्छन् |
अन्न तथा फलफुलमा चिनीतत्व पाहिन्छ, त्यही तत्व नै रासायनिक प्रतिक्रियाद्वारा रक्सी बन्दछ |

Details about alcohol

रक्सी कति कडा भन्ने कुरा त्यसमा मिसिएको पानीको मात्रामा भर पर्छ |
जाँड नउमालिकन बनाइने छ्यांङ, बियर, वाइन आदिमा बढीमा १५% सम्म अल्कोहलको मात्रा हुन सक्छ, बाँकी पानी हुन्छ |
त्यो भन्दा बढी प्रतिशत अल्कोहल भएको रक्सी बनाउन परे जाँडलाई तताएर वाष्पीकरणको माध्यमले अल्कोहलमा पानीको मात्रा घटाउनु पर्छ र तताउंदा निस्केको बाफलाई कुनै माध्यमले पसिनाको रुपमा संकलन गर्नु पर्दछ |
घरपाला रक्सी पार्दा तताउँदै गरेको जाँडलाई माथि चिसो पानी भएको भाँडोले छोप्नुको कारण अल्कोहलरुपी बाफलाई चिसोमा ठोक्काएर तरल बनाई झार्नु हो |
घरपाला रक्सी बनाउंदा १० पटकसम्म पानी फेरिन्छ |
३ पटकसम्मकोमा अल्कोहलकोमात्रा बढी हुने भएकोले ३ पाने रक्सी कडा भएको हो |
पानी १०० डिग्री सेल्सियसमा वाष्पीकरणक हुन्छ भने अल्कोहल ७८.३ डिग्रीमा, तसर्थ ७८.३ डिग्री नजिकको रक्सी बढी कडा र १०० डिग्री नजिकको कम कडा हुन्छ |
विज्ञानमा यसरी बनाइएका कडा रक्सीलाई (high concentration alcohol) भनिन्छ |
शुद्ध इथानोल २००% सम्म प्रूफ (Proof) हुन्छ तर बिशेष औधोगिक तरिकाबिना यो प्राप्त गर्न सकिन्न |
हामीले खाने रक्सीको सिसीमा जति प्रतिशत (Proof) प्रूफ भनेर लेखेको हुन्छ, त्यसको ठिक आधा अल्कोहलको मात्रा र बाँकी पानीको मात्रा छ भन्ने बुझ्नु पर्छ |
जस्तै भोड्कामा ७०% प्रुफ लेख्नुको अर्थ त्यसमा ३५% अल्कोहलको मात्रा छ भनेको हो |
हामीले खाने ठोस खाना पाचन भै मसिनो बनेर सानो आन्द्रा हुँदै शरीरमा पुग्न समय लाग्छ तर रक्सीलाई पच्नु पर्दैन |
खाने बित्तिकै २०% जति आमासयले नै सोस्दछ, बाँकी तुरुन्तै सानो आन्द्रामा पुगी सोसिएर रगतमा मिसिन्छ र शरीरका सबै कोषमा पुगी प्रभाब पर्दछ |
यही प्रभाब पार्नु भनेको नै रक्सी लग्नु भनेको हो |

Capacity of liver

सामान्यतया एक बयस्क मान्छेको कलेजोले १ घन्टामा २० मिलिलिटर जति भोड्का, ७० मिलिलिटर जति वाइन, अथवा २०० मिलिलिटर जति बियरमा भएको अल्कोहलको मात्रालाई शुद्ध बनाउन सक्छ, त्यो भन्दा छिटो र बढी खाएको रक्सी सिधै रगतमा पुग्दछ |
रगतमा हुने अल्कोहलको मात्रालाई Blood Alcohol Concentration (BAC) भनिन्छ |
यदि BAC ०.०५% देखियो भने त्यसको अर्थ १०० मिलिलिटर रगतमा ५० मिलिग्राम अल्कोहल मिसिएको छ भन्ने हो |
एक सानो ग्लास वाइन, एक पेग व्हिस्की. अथवा एक क्यान बियर खाँदा करिब BAC ०.०५% हुनजान्छ |
उत्तरी अमेरिकाका कतिपय राज्यमा BAC ०.०५% सम्म भएमा गाडी चलाउन पाइने, ०.०५-०.०८% सम्म भएमा १२ घन्टासम्म गाडी चलाउन नपाइने तर लाइसन्स खारेज नहुने, र त्यो भन्दा बढी भए खारेज हुने नियम छ |
जापानमा भने रुघाखोकीको औसधि खाएर समेत गाडी चलाउन नियमत बर्जित छ |
रक्सी खाएको मान्छेले कुनै दुर्घटना गरायो भने BAC ०.०४% सम्म भएमा दुर्घटना हुनुमा अल्कोहल कारक तत्व नहुने, BAC ०.०५% भए अल्कोहलको भूमिका १%, BAC ०.०८% भए २%, BAC ०.१२% भए ८% र एवं रीतले BAC ०.२२% भए ३०% हुने ताजा अध्ययनहरुले देखाएका छन् |
BAC ०.५०% भएमा फोक्सो र मुटुले कामै नगरी मान्छे मर्न पनि सक्छ |

रक्सीले हामीलाई कसरी र कस्तो प्रकारको असर गर्छ
भन्ने बुझ्नलाई मस्तिष्कको बनौट र काम गर्ने तरिका मोटामोटी बुझ्नु पर्ने हुन्छ |
मानव मस्तिष्कका मुख्य ३ भाग हुन्छन् |
गर्दनमाथि मेरुदण्डसंग जोडिएको भागलाई हाइन्डब्रेन (Hindbrain), त्यसको ठीकमाथिको केही भागलाई मीडब्रेन (Midbrain) र त्यो बाहेक अगाडिसम्मको संपूर्ण भागलाई फोरब्रेन (Forebrain) भनिन्छ |
तर कामको हिसाबले २० भन्दा बढी भाग हुन्छन् |
मस्तिष्कलाई बिशेषज्ञहरुको समूह पनि भनिन्छ किनकी मस्तिष्कका हरेक भागले संगसंगै काम गर्दछन, फेरि हरेक भागको आफ्नै छुट्टै भूमिका पनि हुन्छ |
जस्तै:- हाइन्डब्रेनमा हुने सेरिबलम (cerebellum) भन्ने भागले शरीरका अंगहरुको संयोजन र नियन्त्रण गर्दछ |
त्यसरी नै मस्तिष्कका कुनै भागले गति, कुनैले दृश्य, कुनैले स्मरण, कुनैले छोएर अनुभब गर्ने कुरा, कुनैले गर्न हुने या नहुने कुरा छुट्याउने कुरासंग सम्बन्धित मूल काम गर्दछन |
यी संपूर्ण खण्डमा हुने गिदीमा करिब १ खरब जति न्युरन (neuron) भन्ने स्नायुकोषहरु हुन्छन् |
कुनै पनि काम राम्रोसंग सम्पादन हुनको लागी खासखास (neuron) हरुको बिचमासमेत बिद्धुतीय र रासायनिक संचार सम्पर्क हुनु पर्दछ |
जब बाहिरी संसारबाट प्रकास, आवाज, गन्ध, स्वाद, आनन्द आदिका संकेतहरु शरीरले थाहा पाउँछ, ती संकेतहरु रासायनिक तथा विद्दुतीय संकेतमा परिणत भै शरीरको एक भागबाट अर्को भागमा, र मस्तिष्कको एक भागबाट अर्को भागमा संचारित हुन्छन |
जब यस्ता संकेतहरु मस्तिष्कको कुनै एक भागको मस्तिष्ककोष (neuron) मा आइपुग्छन, तिनीहरुले पुनः न्युरोट्रान्समिटर (neurotransmitters) भन्ने नयाँ संकेत सृजना गरी अन्य भागका मस्तिष्ककोषसँग नयाँ सम्पर्क स्थापना गरी नयाँ प्रतिक्रिया र आवश्यक कार्य गर्दछन् |

कस्तो हुन्छ त रक्सीको असर मस्तिष्कमा

रक्सी खाने ब्यतिलाई रक्सीले मनोरन्जन दिइरहेको भान हुन्छ तर औषधी बिज्ञान अनुसार मानिसलाई डीप्रेस बनाउने एक प्रकारको (depressant) र लत लाग्न सक्ने लागु पदार्थ दुवै हो रक्सी |
हाम्रो दिमागले सही काम गर्नु भनेको माथि भनिएझैँ मस्तिष्कका अनगिन्ति तन्तुहरुको बिचमा संचार स्थापना भै सही कार्यको लागी आवस्यक निर्णय गर्नु हो |
रक्सीले एकआपसमा सम्पर्क स्थापना गर्ने चाहाने कतिपय सूचना संकेतहरुलाई अबरोध पुर्याई केन्द्रीय स्नायु प्रणाली (Central Nerve System) को गति नै घटाइदिन्छ |
जब केन्द्रीय स्नायु प्रणालीको गति कम हुन्छ, सम्पर्क हुनुपर्ने मस्तिष्ककोषहरुको बिचमा सम्पर्क नभई खासै सम्बन्ध हुनुनपर्ने मस्तिष्ककोषहरुको बिचमा सम्पर्क स्थापना हुन्छ |
अनि त व्यक्तिको कुनै कुरालाई ग्रहण गर्ने तरिका, आवेग, भावना, चलमल गर्ने गति, श्रब्य तथा दृश्य आदि कुरा नै बदलिन्छन र नयाँ प्रकारका बन्दछन |
जाम भएको गीतको क्यासेट बजाउँदा गीत अचम्मको सुनिन्छ नि, त्यस्तै |
रक्सीको असरले केन्द्रीय स्नायु प्रणालीको गती नै कम हुने भएकोले यसरी परिवर्तित ब्यबहारहरु कमजोर प्रकारका र अस्वाभाविक हुन्छन |
थोरै खाँदा थोरै प्रभाब हुने भएकोले आनौठो, रमाइलो प्रकारको, थकाइ, पीर, चिन्ता बिर्सेजस्तो अनुभब र महसुस हुन्छ, तर बढी सेवन गर्दा शरीर नै विषाक्त बनी शरीर तथा मष्तिस्क दुबैमा बिशाल नकारात्मक प्रभाब पर्दछ |
सामाजिक पक्ष त अझ छुटै कुरा हो जसलाई यो लेखमा समेटिएको छैन |
हाम्रो शरीरले खाएको २०-२५% तत्व मस्तिष्कले प्रयोग गर्ने भएकोले रक्सीको मात्रा पनि मस्तिष्कले बढी प्रयोग गर्ने नै भयो, अनि स्वभावैले रक्सीको असर पनि मस्तिष्कमा बढी पर्ने नै भयो |
मस्तिष्कले नै सारा शरीरलाई निर्देशन र नियन्त्रण गर्ने भएकोले मस्तिष्क बढी प्रभावित हुँदा शरीर र शरीरका अंगहरु पनि बढी प्रभावित हुने नै भए |
रक्सी खाएको व्यक्ति धंगधंगाउनु, बोली लार्बराउंनु, ध्यान नपुर्याउनु, अलमल पर्नु आदि मस्तिष्क प्रभावित हुनुका परिणाम हुँ |
त्यसको अलावा रक्सी खाएको बेलामा बढी गफ गर्ने, हल्ला गर्ने, जोसिने, रिसाउने, अपराध गर्न समेत सुरिने, कपडामै पिसाब गर्ने आदि परिणामहरु पनि मस्तिष्ककले सही गतिमा सही सूचना दिन नसक्नुका नौला र अस्वाभाविक परिणाम हुन |
परिणामहरु पनि नसाको असर अनुसार फरक हुँदै जान्छन् |
शुरुमा रमाइलो गरिरहेको मान्छेले झगडा गर्न थाल्नु त्यस्तै कारण हो |
रक्सी लागेको मान्छेले गाडी चलाउन सक्छु भन्नु पनि अस्वाभाविक अबस्थामा स्वाभाविक क्रिया गर्न सक्छु भन्ने रक्सी प्रभावित भाबना हो |
बास्तबिकतामा उसले नखाएको बेलामा झैं गरी चलाउन सक्दै सक्दैन |
अत्यधिक रक्सी सेवन गर्यो भने त alcohol poisoning नै हुन्छ |
बान्ता गर्नु, निद्रा नलाग्नु, बिहोस वा अचेत हुनु, रगतमा चिनीको मात्र एकदम घट्नु या बढ्नु, शरीरको तापक्रम एकदम घट्नु र कुनैकुनै बेला रक्सी लागेकै अवस्थामा मृतु हुनु alcohol poisoning का परिणाम हुन |

Some important for health

एक बयस्क व्यक्तिले दिनमा ७.५ देखि ८ घण्टा सुत्नु जरुरि हुन्छ |
पुरा सुताइ चार अवस्थामा बाडिएको हुन्छ |
पहिलो र दोश्रो अवस्थामा दिमागको गति छिटो हुन्छ तर तेस्रो र चौथोमा एकदम ढिलो हुन्छ |
पछिल्ला दुई अवस्थामा मात्र व्यक्ति मस्त निद्रामा परी ताजकी प्राप्त गर्दछ |
तर रगतमा BAC बढी भएको बेला दिमागको गति द्रुत नै हुन्छ र सुते पनि व्यक्तिको निद्रा पुगेको हुँदैन |
रक्सीको कारण निद्रा नपुग्दा दृश्य कम हुन्छ, टाउको दुक्छ अनि सारा शरीर नै मानसिक तथा शारीरिक रुपले शक्तिहीन र थकित हुन्छ |
अन्तमा रक्सीले जस्तोसुकै असर गर्ने भए पनि मान्छेले खान छाड्दैन किनकी यो समाजको अभिन्न अंग भैसकेको छ |
अर्को कुरा रक्सी खाने मान्छेले खान थालेपछि नलागुन्जेल नखाई छाड्दैन |
त्यसैले खाँदै नखानु सर्बोत्तम प्रतिज्ञा, कहिले काहीं र थोरै खानु धेरै खानुभन्दा उत्तम प्रतिज्ञा, र सुरक्षित ठाउँमा खानु अनि खाएको बेला जोखिमपूर्ण काम किमार्थ नगर्नु बाँच र बचाऊको भीष्म प्रतिज्ञा हो |
शरीरको आन्तरिक अंगमध्ये कलेजो सबैभन्दा ठूलो अंग हो ।
पाचन प्रक्रियामा सबैभन्दा महत्वपूर्ण काम यसको हुन्छ ।
हरेक घरमा एक जना पाचनसँग समस्या भएका मानिस हुन्छन् ।
त्यो कलेजोका कारण उत्पन्न हुने समस्या नै हो ।
कतिपयलाई कब्जियतको समस्या हुन्छ, कतिपयलाई अपचको समस्या हुन्छ ।
कुनै पनि हानिकारक चिजले कलेजोलाई बिगारिदियो भने पाचन प्रक्रियामा नै खराबी हुन्छ ।
यसले गर्दा डकार आउने, पेट फुल्ने, ढुस्स हुने, ग्यास बन्ने समस्या हुन्छ ।
मनमा चिडचिडापन आउँछ ।
जुन कारणले मानिसको दैनिकी नै बिग्रन जान्छ ।
हाम्रो शरीरमा २२ फिट लामो आन्द्रा हुन्छ, त्यो आन्द्राभित्र हुने पाचनको व्यवस्था मिलाउने नै कलेजो हो ।

आफ्नै कारणले बिग्रन्छ कलेजो

कलेजोलाई बिगार्ने हामी आफैँ हौ ।
कलेजेको प्रमुख सत्रु भनेकै मद्यपान हो ।
तर, हामी यो थाहा हुँदाहुँदै पनि सेवन गरिरहेका हुन्छौँ ।कतिपय समुदायमा घरमा आफैँ रक्सी बनाउने र खाने चलन छ ।
रक्सीले राम्रो गर्दैन भन्ने पनि थाहा छ अनि उत्पादन पनि गर्दै छौ ।
एक त उत्पादनमा पनि खर्च लाग्यो, पछि खाएपछि उपचार गर्न पनि खर्च लाग्यो ।
दुवैमा हामी आफैँ बेकामको खर्च गरिरहेका छौँ ।
तर, यसो भन्दैमा अल्कोहल खानै नहुने होइन ।
औषधिमा पनि अल्कोहलको मात्रा हुन्छ ।
तर, त्यो अल्कोहलले मान्छेलाई खाने गरी खानु भएन ।
ठीक मात्रामा खाएको छ र कलेजोको रोग छैन भने त्यती असर गर्दैन ।
तर, हाम्रो समाजमा नसा लाग्नका लागि मद्यपान गरिन्छ ।
रक्सीले कलेजोलाई मात्र होइन, शरीरको सबै अंगलाई खराब गर्छ ।
यसले नसा, मस्तिष्क सबैलाई बिगार्छ ।
त्यसका साथै एक्सिडेन्डजस्ता घटना हुन्छ ।
अहिलेको पुस्तामा दूध, दही खानुको सट्टा जाँडरक्सी खाने चलन बढेको छ ।
जसले गर्दा युवाहरूमा नसा लत बढेर इन्जेक्सनबाट लागुपदार्थ लिने अवस्थामा पुग्छन् ।
त्यसरी इन्जेक्सनबाट लागुपदार्थ लिँदा विभिन्न किसिमका सरुवा प्राण घातक रोग सर्छ ।
हेपाटाइटिस बी, सी जस्तो कलेजोलाई बिगार्ने दीर्घ रोग पनि इन्जेक्सनको माध्यमबाट सर्ने गरेको पाइन्छ ।
अस्पतालमा उपचार गर्न आउनेहरू हेपाटाइटिसका बिरामीमध्ये ९० प्रतिशत इन्जेक्सनबाट लागुपदार्थ सेवन गर्ने पाइएको छ ।

अल्कोहोलिक लिभर डिजिज

नेपालको सबैभन्दा ठूलो कलेजोको समस्या भनेकै अल्कोहलिक लिभर डिजिज (एएलडी) हो ।
अल्कोहल सेवन गर्नेमा कलेजो बिग्रने समस्या ८० प्रतिशत हुन्छ ।
नियमित जाँड रक्सी खाँदै गयो रंग फेरिदै अन्तत ९० प्रतिशतसम्म लिभर खराब हुन्छ ।
रक्सी खान छोडेमा नर्मल अवस्थामा आउँछ र औषधिले निको पार्छ ।
तर, रक्सी खान नछाडे फ्याब्रिक (धागोको रेसाजस्तो कडा) हुँदै जान्छ ।
यसलाई फ्याब्रोसिस भनिन्छ ।
यो अवस्थाबाट फर्काउन गाह्रो हुन्छ ।
तर, केही समयका लागि त्यही रोकथाम गर्न सकिन्छ ।
रक्सी थप्दै गयो भने फर्कनै नसक्ने गरी अन्तिम अवस्थामा पुग्छ ।
त्यसलाई हामी सिरोसिस अवस्था भन्दछौँ ।
यस्तो भएमा ट्रान्सप्लान्टको विकल्प छैन ।
यो अन्तिम चरण हो ।

कलेजोका रोगका लक्षण

शरीर पहेँलो हुँदै जाने
आँखा पहेँलो हुँदै जाने
हातखुट्टा सुनिने
माथिल्लो पेटमा समस्या हुने
पेट ढुस्स हुने
बान्ता हुने
अस्वाभाविक तौल घट्ने
कहिलेकाहीँ कुनै लक्षण नै नदेखिने हुँदा रगत परीक्षणबाट मात्र थाहा हुन्छ ।

जोगिनका लागि के गर्ने ?
मदिरापान छाड्ने
पोषणयुक्त खाना खाने
रोगलाई जटिल अवस्थामा पुग्न नदिने, त्यसका लागि समय–समयमा रगत परिक्षण गर्ने
कलेजोलाई हानि गर्ने औषधिको प्रयोग नगर्ने

के रक्सीले मुटुलाई फाईदा गर्छ ?

डा प्रकाशराज रेग्मी
(बरिष्ट मुटुरोग विशेषज्ञ)
रक्सीले मुटुलाई बलियो बनाउँछ यस कारण मुटुका रोगीहरुले रक्सी पिउनु पर्छ भने धारणा सर्वसाधारणमा परेको देखिन्छ ।
हार्ट अट्याकबाट बच्न दैनिक रक्सी पिउनु पर्छ भन्ने खालका सन्देशहरु विभिन्न लेख रचनाहरुमा बेलाबखत प्रकाशित हुने गरेको पनि भेटिन्छ ।
रक्सी पिउनु हुन्छ वा हुँदैन, यसबाट फाईदा बेफाइदा के हुन्छ, यदि पिउनु हुन्छ भने कति मात्रामा पिउनु सुरक्षित हुन्छ भन्ने जिज्ञासाहरु धेरै नै व्यक्तिहरुमा रहेको पाईन्छ ।
रक्सी नशालु पदार्थ हो ।
विश्वको चारै कुनामा यसको अत्यधिक सेवन भैरहेको छ ।
रक्सी पिउने चलन परापूर्व काल देखिको हो ।
रक्सी नपिउने मानिस एक्लो जस्तो हुन्छ ।
अनी रक्सी नराखिएको भोज खल्लो जस्तो हुन्छ ।
रकसीमा ठूलो शक्ति छ ।
यसले मान्छेलाई पशु बनाउन सक्छ, पारिवारिक सम्बन्धलाई तोड्न सक्छ, समाजलाई नष्ठ पार्न सक्छ साथै मान्छेको शरिरको अंगप्रत्यङ्गलाई क्षतविक्षत पार्न सक्छ ।
रक्सी थोरै खाए औषधी हुन्छ धेरै खाए विष हुन्छ ।
भिटामिन लगायत कतिपय औषधीहरुमा थोरै मात्रामा रक्सी मिसाईएको पनि हुन्छ ।
रक्सी पिउने जति सबैले अनुभव गरेकै हुनुपर्छ कि थोरै पिउदा सम्म मन खुशी र आनन्दको अनुभूति हुन्छ भने धेरै भएपछि चक्कर लाग्ने, टाउको दुख्ने, वान्ता हुने र बेहोस हुने हुन्छ ।
रक्सीले शरिरलाई प्रत्यक्ष रुपमा असर पार्छ ।
रक्सी (अल्कोहल) वियर, वाइन, रम, जिन, भोड्का, ब्राण्डी, हिस्की जस्ता पेय पदार्थहरुमा पाइन्छ ।
यी पेय पदार्थहरु मध्ये बियर, वाइन खादीमा अल्कोहलको मात्रा कम रहेको हुन्छ भने रकम, जिन, भोड्का, ब्राण्डी र व्हिस्की आदीमा अल्कोहलको मात्रा बढी हुन्छ ।
पेय पदार्थ रक्सीको मात्रा :
बियर ३–८ %
वाइन ८–१२%
रम ४०–४५%
जिन ४०–४५%
ब्राण्डी ४०–४५%
भोड्का ४०–४५%
ह्विस्की ४०–४५%

गिलासमा राखि हातले समाई मुखबाट पिए पछि रक्सी सोझै पेटमा पुग्छ ।
पेटबाट सोसिए पछि यो रगतमा मिसिन्छ र बग्दै शरिरको सबै भागमा पुग्दछ ।
रगतमा रहेको अल्कोहलको मात्रा जति जति बढ्दै जान्छ यसले दिमाग र स्नायू प्रणालीलाई त्यति नै नकारात्मक प्रभाव पार्दै जान्छ ।
रक्सीले सबैभन्दा पहिलो असर पार्ने अङ्ग दिमाग हो र त्यसपछि मुटु र कलेजो हुन् ।
रक्सीलाई पचाउने कार्य कलेजोले गर्छ ।
कलेजोमा रक्सी जम्मा हुँदै टुक्रिदै जल्दै जान्छ ।
यस क्रममा प्रशस्त उर्जा उत्पन्न हुन्छ जुन खर्च नभएको खण्डमा बोसोमा परिवर्तन भई कलेजो, रक्तनलिहरु र मुटुमा जम्मा हुन पुग्छ ।
रक्सीलाई पचाउन कलेजाले धेरै जोडतोडका साथ काम गर्नु पर्ने हुन्छ ।
लगातार काम गरिरहनु पर्दा कलेजो थाक्छ, त्यहाँ बोसो जम्मा हुँदै जानछ, कलेजो नष्ट हुँदै जान्छ अनि लिभर सिरोसिस र लिभर फेलिएर हुन पुग्छ ।
रक्सी मुख्यतया कार्बोहाइड्रेट हो यस कारण यसबाट शरिरलाई प्रशस्त क्यालोरी प्राप्त हुन्छ ।
यो शरिरका लागि शक्तिको सजिलो श्रोत हो जसले शरिरको तौल बढाउछ ।

कुन रक्सीले कति क्यालोरी (शक्ति) दिन्छ ?
रक्सीको किसिम मात्रा क्यालोरी

बियर २५० मि.ली. (१ गिलास) १२२
ब्रान्डी ३० मि.लि. (१ पेग) ९८
जिन ३० मि.लि. (१ पेग) ८४
रम ३० मि.लि. (१ पेग) ९८
ह्वीस्की ३० मि.लि. (१ पेग) ९१
रेड वाइन १०० मि.लि. (१.५ गिलास) ८२
सेतो वाइन १०० मि.लि. (१.५ गिलास) ७५

रक्सीको अत्यधिक सेवनले स्वास्थ्यलाई हानी पु¥याउछ ।
यसको अत्यधिक सेवनबाट कलेजोको रोग , दिमागको रोग, मुटुको रोग, क्यान्सर, दुर्घटनाहरु, आत्महत्याहरु, पागलपन आदी हुन सक्छ ।
हामीले रक्सीले मुटुमा पर्ने असरका बारेमा कुरा गर्दा रक्सीको मात्राको कुरा गर्छौ ।
थोरै देखि ठिक मात्रामा पिउँदा फाइदा हुन्छ ।
धेरै मात्रा पिएमा बेफाइदा हुन्छ भन्ने गर्छौ ।

कति मात्रालाई थोरै र कतिलाई धेरै भन्ने ?

दैनिक १ बोतल बियर अथवा १ गिलास (२५० मि.ली.) वाइन अथवा ६० मि.लि. हार्ड ड्रिङ्स (भोड्का, ह्विस्की) पिउनुलाई ठिक मात्रा भन्ने गरिन्छ ।
दैनिक यो भन्दा कम लिनेलाई थोरै र धेरै लिनेलाई बढी मात्रा भनिन्छ ।
यो मापदण्ड ४० वर्ष काटेका पुरुषहरुका लागि हो ।
महिलाहरुका हकमा कुरा गर्दा यसको ठिक आधा मात्रा हिसाब गर्नुपर्छ ।
पुरुषको तुलनामा महिला शरिर सानो र कमजोर हुने हुनाले रक्सीको असर महिलाहरुमा पुरुषमा भन्दा बढी हुन्छ ।
यो मापदण्ड अमेरिकन र यूरोपियनहरुले बनाएका हुन् जुन हामी नेपालीहरुलाई लागु नहनु पनि सक्छ ।
तर, वैज्ञानीकहरुले रिसर्च गरेर पत्ता लगाएको तथ्य यो हो कि थोरै देखि ठिक मात्रामा पिएको खण्डमा रक्सीले मुटुलाई फाइदा पु¥याउछ ।
तर धेरै भएको खण्डमा यसले मुटुलाई निकै नै क्षति पु¥याउछ

रक्सीबाट मुटुलाई पुग्ने फाइदाहरु :

ठिक मात्रामा पिएको खण्डमा रक्सीबाट मुटुमा सकारात्मक असरहरु पुग्न सक्छ ।
यसको सेवनले बढेको रक्तचापलाई घटाउछ ।
रगतमा राम्रो कोलोस्ट्रोल लाई बढाउछ जसबाट हृदयघात हुने संभावना कम हुन्छ ।
रगतको जम्ने प्रवृत्तिलाई कमगर्छ ।
जसका कारण हृदयघात, एण्जाइना आदीलाई घटाउँछ ।
साथै मुटुबाट हुन सक्ने आकस्मिक मृत्युलाई कम गर्छ ।

रक्सीबाट मुटुलाई पुग्ने बेफाइदाहरु :

धेरै मात्रामा पिएको खण्डमा अथवा पिउन नहुनेहरुले थोरैमात्रामा मात्र पनि पिएको खण्डमा रक्सीबाट मुटुलाई बेफाइदा पुग्न सक्छ ।
यसको रक्तचापलाई बढाउँछ, मस्तिष्कघात (स्ट्रोक, प्यारालाइसिस) गराउँछ, मुटु सुन्निने र राम्रोसँग पम्प गर्न नसक्ने अवस्था उत्पन्न हुन्छ ।
यसैगरी मुटुको धड्कनमा गडबडी उत्पन्न भई हार्टफेल हुन सक्छ ।
गर्भवती महिलाले रक्सी पिएको खण्डमा विकृत मुटु भएको बच्चा जन्मन सक्छ ।
साथै रगतमा यूरिक एसिड र ट्राईग्लाइसेराइड बढाउँछ ।
यसको अलावा रक्सीले आन्द्राको क्यान्सर र महिलाहरुमा स्तनको क्यान्सर हुने संभावना बढाउँछ ।
रक्सीको सेवनबाट मुटुलाई केही फाईदा हुने कुरा वैज्ञानिकहरुले प्रमाणित गरिदिएको हुनाले के मुटु रोगबाट बच्न सबैलाई रक्सी सेवन गर्ने सल्लाह दिनु उचित होला त ? अवश्य पनि उचित होईन ।

रक्सीको सेवन सम्बन्धमा म यस प्रकारको सल्लाह दिन चाहन्छु :
१. रक्सी नपिउने गरेकाहरुले रक्सी पिउन शुरु नगरेको बेश हुन्छ ।
२. २० वर्ष उमेर नपुगेका पुरुष महिला कसैले पनि रक्सीको सेवन नगर्नु उचित हुन्छ ।
३. गर्भवती महिलाले रक्सी सेवन गर्नु हानीकारण हुन्छ ।
४. कलेजोे रोग , मधुमेह, उच्च रक्त ट्राईग्लाइसेराइड, यूरिक एसिड, मिर्गौलाको रोग, क्यान्सर, अल्सर आदी भएकाहरुले रक्सी पिउनु अत्यन्त हानिकारक हुन्छ ।
५. मुटुका रोगीहरुको सम्बन्धमा बाथ मुटुको रोग, मुटु सुन्निने रोग, जन्मजात मुटुको रोग, मुटुको धड्कनको गडबडी भएकाहरु, रगत पातलो पार्ने औषधीहरु खाई राखेकाहरुले रक्सीको सेवन गर्नु हुँदैन ।
६. उच्च रक्तचाप, कोरोनरी मुटुको रोग, हृदयघात, उच्च रक्त कोलेस्टेरोल आदी भएकाहरुले थोरै देखि ठिक मात्रा सम्म रक्सी पिउँदा फाइदा हुन्छ ।
७. शरीरको तौल घटाउन चाहनेले रक्सी पिउनुहुँदैन ।
हुनत रक्सीहरु मध्ये रेड वाइनको मुटुलाई सबैभन्दा बढी फाइदा गर्छ भनिन्छ तर रिसर्चबाट यो पत्ता लागेको छ कि मुटुमा पर्ने असर सबै प्रकारका रक्सीबाट एकै हो ।
रेड वाइनमा अरु रक्सीहरुमा भन्दा एण्डी अक्सीडेण्ट प्रवृत्ति बढी हुन्छ जसका कारण मुटुका रक्तनलीहरुमा कोलेस्टेरोल जम्मा भई साँगुरीने गतिमा कमी आउन सक्छ ।
रक्सीबाट मुटुलाई केही फाइदा छ भन्ने निहुँमा रक्सी पिउने बानीको विकास नगरौं रकसी पिउन कसैलाई पनि प्रोत्साहित नगरौं यहि नै मेरो सबैका लागि अनुरोध छ ।

Introduction, advantage, disadvantages, how to effect, process of formation, what is normal dose, normal amount of alcohol in defferent beverages and very important information in detail about alcohol

अल्कोहल
Introduction :-
जैविक रासायनिक यौगिकको परिवार प्राङगारिक यौगिकमा हाइड्रोक्सिल ग्रूप (-OH) रहेको छ भने त्यसलाई अल्कोहल भनिन्छ ।
एउटा OH समूह भएको अल्कोहललाई मोनोहाइड्रीक अल्कोहल भनिन्छ भने दुईओटा OH समूह भएकालाई डाइहाइड्रीक अल्कोहल र तिनोटा OH समूह भएकालाई ट्राइहाड्रीक अल्कोहल भनिन्छ ।
मिथेनबाट बन्ने अल्कोहललाई मिथाइल अल्कोहल र इथेनबाट बन्ने अल्कोहललाई इथाइल अल्कोहल भनिन्छ ।
इथाइल अल्कोहललाई इथानोल पनि भन्ने गरिन्छ ।
पेयपदार्थको लागि प्रयोग गरिने अल्कोहल इथाइल अल्कोहल हो ।

Type of alcohol

Details about alcohol

Capacity of liver

कस्तो हुन्छ त रक्सीको असर मस्तिष्कमा

Some important for health

आफ्नै कारणले बिग्रन्छ कलेजो

अल्कोहोलिक लिभर डिजिज

कलेजोका रोगका लक्षण

के रक्सीले मुटुलाई फाईदा गर्छ ?

कुन रक्सीले कति क्यालोरी (शक्ति) दिन्छ ?
रक्सीको किसिम मात्रा क्यालोरी

कति मात्रालाई थोरै र कतिलाई धेरै भन्ने ?

रक्सीबाट मुटुलाई पुग्ने फाइदाहरु :

रक्सीबाट मुटुलाई पुग्ने बेफाइदाहरु :

Annual Report of DOHS 2076/77

Annual report of 2076 /77 Download

Definition, slogan, causes, Clinical features, prevention and treatment of malaria

MALARIA
Definition:-
औलोलाई अङ्ग्रेजीमा मलेरिया भनिन्छ।
यो लामखुट्टेको टोकाइका कारणले लाग्ने रोग हो।
मानिस तथा अन्य केही जनावरहरूलाई समेत लाग्ने यो रोग प्लाज्मोडियम समूहका प्रोटोजोआ परजीवीहरूका कारण लाग्ने गर्दछ।
Causative agent :-
प्लाज्मोडियम भाइभ्याक्स, प्लाज्मोडियम ओभल र प्लाज्मोडियम मलेरिआईले साधारणतया मन्द खालको औलोको सक्रमण गराउँछन्।
त्यस्तै, अर्को प्रजाति प्लाज्मोडियम नोलेसीले मानिसमा रोगको सक्रमण बिरलै गराउने गरेको पाइन्छ।

Clinical features :-
औलो रोगका परजीवी भएको लामखुट्टेले टोेकेपछि १० देखि १५ दिनभित्रमा ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने, वान्ता हुने, जोर्नीहरु दुख्ने, असजिलो महसुस हुनेजस्ता सामान्य लक्षण देखा पर्छन्।
निरन्तर वा दिन बिराएर ज्वरो आउने, शरीरका भित्री अंगहरु फियो, कलेजो सुन्निने, रगतको मात्रा कमी हुने तथा परजीवीको प्रकृति अनुसार विभिन्न लक्षण देखिने हुन्छ।
यो रोगले गम्भीर रूप लिएमा मानिसको मृत्यु समेत हुने सम्भावना हुन्छ।
औलो लागेका बेलामा ज्वरो आउने, थकान महशुस हुने, बान्ता हुने र टाउको दुख्ने जस्ता सामान्य लक्षणहरू देखिन्छन्।
यो रोगले गम्भीर रूप लिएमा छाला पहेँलो हुने, सिजरहरू आउने, कोमामा जाने वा मृत्यु हुने सम्भावना हुन्छ।
लामखुट्टेले टोकेर परजीवी शरीरमा प्रवेश गर्यो भने त्यसको १० देखि १५ दिनमा लक्षणहरू देखिन सुरु हुन्छ।
औलोको राम्रोसँग उपचार गरिएन भने केही महिनापछि दोहोरिन पनि सक्छ।
एक पटक औलो लागेको केही समयपछि पुन दोहोरियो भने दोस्रो पटमा केही हल्का लक्षणहरू देखिन्छन्।
यदि निरन्तर रूपमा औलोका कीटाणुहरूको सम्पर्कमा नरहने हो भने यो रोग लागेपछि मानव शरीरले प्राप्त गर्ने प्रतिरोध क्षमता केही महिना I वा वर्षमा हराएर जान्छ।
Diagnosis:-
औलोको पहिचान गर्न रगतको नमूनालाई सुक्ष्मदर्शक यन्त्रले हेर्ने वा एन्टिजेनमा आधारित परीक्षण गर्ने गरिन्छ।

Incidence in Nepal
नेपालमा औलोको उच्च जोखिम भएका 13 जिल्ला छन्। त्यहाँका मानिस औलोको जाखिममा रहेका छन्।
२०७३/७४ को तथ्यांक हेर्ने हो भने १ हजार १ सय २८ जना मलेरिया संक्रमित बिरामी भेटिएका छन्।
त्यसमध्ये आयातित (विदेशबाट औलो लिएर आउने मानिसबाट सर्ने) ६ सय ३६ जना छन् भने स्थानीय ४ सय ९२ जना छन्।
आर्थिक वर्ष २०७२/७३ को तथ्याकं हेन्र्ने हो भने आयातित ४ सय ८५ र स्थानीय ५ सय ६ संक्
Prevention and treatment
औलोको जोखिम कम गर्न झुल तथा लामखुट्टे भगाउने रसायनहरूको प्रयोग गर्नुपर्ने हुन्छ।
लामखुट्टेको टोकाइ कम गर्ने वा लामखुट्टेको नियन्त्रणका लागि कीटनाशक औषधि छर्कने तथा घर वरपर पानी जमेका खाल्टाखुल्टी पुर्ने गर्नुपर्छ।
राति सुत्दा सधैँ झुल प्रयोग गर्नु औलोबाट बच्ने प्रमुख उपाय हो।
शरीरका खुला अंगमा लामखुट्टेबाट बच्न सकिने मलम प्रयोग गर्न सकिन्छ।
स्प्रे, लिक्वड, म्याट जस्ता लामखुट्टे भगाउने औषधि प्रयोग गर्न सकिन्छ।
जोखिम युक्त ठाउँहरुको भ्रमणमा जानुअघि रोकथामका उपाय तथा औषधिहरु प्रयोग गर्ने गरेमा औलो रोग हुनबाट जोगिन सकिन्छ।
घर–घर तथा समुदायमा औलो सम्बन्धी जनचेतना फैलाउने, औलो रोगका लक्षणबारे जानकारी दिने, शंकास्पद बिरामीले तुरुन्त परीक्षण गर्ने गरेमा औलो रोगबाट बच्न तथा अरुलाई बचाउन सकिन्छ।
खास गरेर औलोको उच्च जोखिममा रहेका केही जिल्ला छन्। ती जिल्लामा औलो नियन्त्रणका लागि चेतनामूलक कार्यक्रमहरु सञ्चालन भइरहेका छन्।
ज्वरो आएका बिरामीलाई रगत जाँच गर्ने र मलेरियाको संक्रमण देखा परे तत्काल उपचार गर्ने गरेका छौं।
शंकास्पद बिरामी तथा बिरामीहरुको रक्त नमूना संकलन गरी परीक्षण गरेपछि मात्र औलो भए÷नभएको पत्ता लगाउन सकिन्छ।
नेपालमा औलो रोगको लक्षणहरुका आधारमा परीक्षण, सूक्ष्मदर्शक यन्त्रद्वारा रगत जाँच गरी औलो रोग भए नभएको निदान गरिन्छ।
औलो रोगको उपचारका लागि नेपालमा विभिन्न थरिका औषधि सरकारको तर्फबाट निःशुल्क उपलब्ध छ।
परजीवीको प्रकार अनुसार रोगको उपचार पनि छुट्टाछुट्टै हुनेगर्छ। स्वास्थ्यकर्मीको सल्लाह बमोजिम पूर्णरुपमा औषधि सेवन गर्नुपर्ने हुन्छ।

हिमाली क्षेत्रमा पनि औलो
जलवायु परिवर्तन तथा तापक्रम बढ्दै गएको हुँदा हिमाली क्षेत्रमा समेत लामखुट्टेहरु देखिन थालेका छन्।

कहिले बन्छ औलोमुक्त नेपाल?

सन् १९५४ देखि औलो निवारणका कार्यक्रमहरु सञ्चालन हुँदै आएका छन्।
योभन्दा पहिले औलो भएका बिरामीलाई उपचारमा पहुँच थिएन।
यो रोग लागेपछि जटिलता उत्पन्न भएर मान्छेको मृत्यु हुन्थ्यो।
नेपाल सरकारले औलो नियन्त्रणको प्रयास थालेदेखि क्रमशः बर्सेनि यो रोग कम हुँदै अहिले धेरै कम भइसकेको छ। नेपालका जुन भागमा औलो पाइन्छन् त्यो भागमा शून्य औलो बनाउने लक्ष्य लिएका छौं।
सन् २०२५ सम्ममा औलोमुक्त नेपाल बनाउने योजना छ।
यसका लागि विभिन्न रणनीति बनाएका छौं।
त्यहीँ अनुसार काम पनि गर्दैछौं।

Slogan of 2021
२५ अप्रिललाई विश्व औलो दिवसका रुपमा विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाउने गरिँदैछ। यस वर्ष( शुन्य औलाेकाे लछ्यमा पुग्दैछाै |)

आज विश्व औलो (मलेरिया) दिवस ।
April 25, 2021
Reaching the Zero Malaria Target।
शुन्य औलोको लक्ष्यमा पुग्दैछौ। Prepared by Ranjeet Patel

Definition, slogan,causes, Clinical features, prevention and treatment of malaria.

Clinical features :-
औलो रोगका परजीवी भएको लामखुट्टेले टोेकेपछि १० देखि १५ दिनभित्रमा ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने, वान्ता हुने, जोर्नीहरु दुख्ने, असजिलो महसुस हुनेजस्ता सामान्य लक्षण देखा पर्छन्।
निरन्तर वा दिन बिराएर ज्वरो आउने, शरीरका भित्री अंगहरु फियो, कलेजो सुन्निने, रगतको मात्रा कमी हुने तथा परजीवीको प्रकृति अनुसार विभिन्न लक्षण देखिने हुन्छ।
यो रोगले गम्भीर रूप लिएमा मानिसको मृत्यु समेत हुने सम्भावना हुन्छ।
औलो लागेका बेलामा ज्वरो आउने, थकान महशुस हुने, बान्ता हुने र टाउको दुख्ने जस्ता सामान्य लक्षणहरू देखिन्छन्।
यो रोगले गम्भीर रूप लिएमा छाला पहेँलो हुने, सिजरहरू आउने, कोमामा जाने वा मृत्यु हुने सम्भावना हुन्छ।
लामखुट्टेले टोकेर परजीवी शरीरमा प्रवेश गर्यो भने त्यसको १० देखि १५ दिनमा लक्षणहरू देखिन सुरु हुन्छ।
औलोको राम्रोसँग उपचार गरिएन भने केही महिनापछि दोहोरिन पनि सक्छ।
एक पटक औलो लागेको केही समयपछि पुन दोहोरियो भने दोस्रो पटमा केही हल्का लक्षणहरू देखिन्छन्।
यदि निरन्तर रूपमा औलोका कीटाणुहरूको सम्पर्कमा नरहने हो भने यो रोग लागेपछि मानव शरीरले प्राप्त गर्ने प्रतिरोध क्षमता केही महिना वा वर्षमा हराएर जान्छ।
Diagnosis:-
औलोको पहिचान गर्न रगतको नमूनालाई सुक्ष्मदर्शक यन्त्रले हेर्ने वा एन्टिजेनमा आधारित परीक्षण गर्ने गरिन्छ।

कहिले बन्छ औलोमुक्त नेपाल?

bad time statutes status in hindi – Google Search

https://www.google.com/search?sxsrf=ALeKk02dFPr6B1WB68zZICE2JAFDg8wpbA:1615005446432&source=univ&tbm=isch&q=bad+time+statutes+status+in+hindi&client=ms-android-samsung&fir=rE0v9u4p42mP-M%252CIwCF00IZjw1qxM%252C_%253B0adom55qn9u5jM%252CmJp1-O2TzajMWM%252C_%253BPtkxIORp-VUTxM%252CR91ehK8cOqCN5M%252C_%253BwgQ_EmM6YTn-FM%252CLz37yBQxfjG_9M%252C_%253BRPlBB4xHs2I72M%252C8FuYLZPtOC7CtM%252C_%253B5yFNj1Zfxrw7TM%252C-DExjMpevwy97M%252C_%253B9gXChsgTzqAzMM%252CR91ehK8cOqCN5M%252C_%253Brk-LoHiMtDPoUM%252CR91ehK8cOqCN5M%252C_%253B2k4eSuiE8UrcyM%252CSkZ_4bgdaC7klM%252C_%253BDGqyFP9K79Gv5M%252CEC6eif-EMFhAeM%252C_&usg=AI4_-kSM9m62SMvDRSyYsCG-Vvl7yhwdJQ&sa=X&ved=2ahUKEwjai8eP7JrvAhVadCsKHWBdAO0Q7Al6BAgBEA4&biw=360&bih=560

Most Important questions

Which of the following study determine prevalence of diseases?
a) Longitudinal study b) Case control study
c) Cohort study. d) Cross sectional study
Recommended reading: List of Laboratories for SARS CoV-2 Rapid Antigen Test
85% cancer among smoker is-
a)Attribute risk b)Relative risk
In which of the following study relative risk is calculated? a. Case control study b. Cohort study
c. Longitudinal study d. Cross sectional study
4.Which of the following is the limiting amino acid?
a.soyabean b. Gram
c. lentils d. pea
Which of the following international conferences advocate the health promotion.
a. Ottawa charter b. ICPD
c. Beijing conference d.habitat II
According to Alma-Ata, elements of PHC are
a. eight b. three c. six d. five
Which of the following protein is reference is considered as reference protein.
a. egg b.meat c. milk d.all
Nucleo protein requires which of the following
a. folic acids b. nuclic acids c. ascorbic acid d.all
Measurement of climate change is in
a.decadal b.heptadal c.milidal d.all
10.Measure of water vapour per cu cm is-
a. absolute humidity b. relative humidity
c.both d. none
Daily dose of thiamine for adults is:
a.1mg b.2mg c.3mg d. none
12 John Snow located source of
a. cholera b. typhoid c .plague d. All
13.Inductive research was purposed by
a.aristotle b. Socrates c.plato d. none
14.Father of medical sociology-
a. Macintyre b. Hippocrates c. john snow d. none
Which of the following meats contains more cholesterol and triglycerides
a. pork meat b. beef meat c. fish d. all
Overall meteorology of geography is known as.
a. climate b. global warming c. climate change d. none
CDM stands for-
a. clean development mechanism b. community development mechanism
c. clear development model d. none
Preservative of sewage is called-
a. chloroform b. haloform
c. formalin d. all
Group affinity means
a. common interest i.e. we feeling b. vested interest
c. both d. none
Burden of disease is measured by:
a. Disability Adjusted life years(DALY) b. Physical Quality of life years (PQLY)
c. Health Adjusted Life Years (HALE) d. All of the above
A baby is called low birth weight if he /she measures less than :
a. 2.5 kg b.1.5 kg c. 3.5 kg d. 2.2 kg
Most common side effect of IUD is
a. bleeding b.UTI(Urinary Tract Infection)
c. leucorrhoea c. amenorrhea.
Which of the following eliminate odour, taste and color from water:
a. chlorine b. potash c. ozone d. UV rays.
Infective stage of Entamoeba histolytica is:
a)trophozoite b)cyst c)sporozoite d)merozoite
25.The very important variable for assessing nutrition of under 5 children is/are:
a)weight b)height c)age d)all of above
Most common diarrhoeal agent for infant is:
a)rhino virus b)rota virus c)enterovirus d)E.coli
27.Constant presence of disease in an area during a period of time is :
a)endemic b)epidemic c)sporadic d)pandemic
28.Which is not the principle of management?
a)scaler chain of command b)division of work
c)hierarchial management d)discipline
Recommended readings
29.PNMR refers to:
a)post Neonatal mortality rate b)post natal mortality rate
c)perinatal mortality rate d)prenatal mortality rate
30.A baby is called exclusively breast feed if he/she is breast fed for:
a)2-3 month b)3-4 months c)3-5 months d)7-8 months
31.The vector responsible for leishmaniasis is:
a) mosquito b)bugs c) tsetse flies d)sandflies
Which method is suitable for teaching mother group about preparation of superflour:
a)demonstration b)group discussion
c) roleplaying d)exhibition
MDG stands for:
a)Medical Development Group b)Millennium Development Goals
c)Master Development Goals d)Management development goal
The nature of common source epidemic:
a)scattered effect b)explosive
c)more prevalence rate d)all of above
In any programme target refers to:
a)set of activities b)objective of programme
c) degree of achievement d)evaluation to be done
8 years long study was done and at last 45 new cases per 1000 found and that last case is called:
a)prevalence rate b)incidence rate
c)primary case d)index rate
In any study, selection bias interfere:
a)internal validity b)external validity
c)face validity d)translation validity
Median age of old population, refers to population of age:
a)30 years b)>30 years c)30-40 years d)40-45 years
Among the following, common occupational disease in working place:
a)cardiovascular disease b)skin disease
c)mental disease d)endocrine disease
major source of air pollution in city is:
a)burning wood b)industries c)automobiles d)gas stove
Latrine intended to use for camps of longer duration is:
a)shallow trench latrine b)deep trench latrine
c)bore hole latrine d)water seal latrine
In any study nutritional status measurement is done through:
a)nominal scale b)ordinal scale
c)interval scale d)ratio scale
opportunistic infection is :
a)primary infection b)secondary infection
c)tertiary infection d)side effect of drug
Helisinki declaration was about:
a)women rights b)ethics in research
c)human rights d)gender issue
In quasi experimental study there is no :
a)no control b)no randomization
c)neither randomization nor control d)both randomization and control
obesity occurs due to:
a)more consumption of calorie b)more consumption of protein
c)more consumption of vitamins d)None
When people migrate within the same country ,it is called:
a)in migration b)emigration
c)outmigration d)immigration
clustrom protein coagulates due to:
a)albumin b)globulin c)fibrinogen d)prothrombin
49 .UN declaration on human right occurred in:
a)1948 b)1950 c)1946 d)1952
50 . Very simple probability is:
a)conditional probability b)marginal probability
c)binomial probability d)both (b)&(c)
Randomization is done in experimental study:
a)to eliminate selection bias. b)to select control
c)to eliminate confounding bias c)all of above
52 .when research topic is not novel and relevant:
a)correct it b)change it
c)read more about it d)review articles
53 .which of the following does not affect sample size?
a)site of the study b)population
c) time d)all
54 . when group do not became able to to make decision,then there should be:
a)democratic decision b)group should be dismissed
c)hip pocket decision d)group decision
55 .PERT means:
a)gender analysis b)network analysis
c)statistical analysis d)problem analysis
56 .Road to health card was designed by :
a)David Morley b)John Hopkins
c)kurt lewin d)john snow
57 .Iodine surveillance in community is done by:
a)testing iodine secretion in urine b)measuring iodine from packets
c)analysis of goiter prevalence d)data collection
58 .Population balancing equation indicates:
a)constant balance in population b)change in population
c)increase in population d)decrease in population
59 .Abstract of journal doesn’t contain:
a)methodology b)ethical consideration
c)conclusion d)sample size
60 . Sensitivity means;
a)true negative b)false negative
c)true positive d)false positive
61 . ascribed status is achieved :
a)by birth b)by adolescents
c)by mother d)by social norms
62 .very strong desire to do something refers to:
a)overt behavior b)covert behavior
c)perception d)attitude
63 .In the study of COPD which test will be suitable:
a)Z test b)t- test
c)chi-square test d)anova test
64 .Male and female rats experimented with 4 different drugs, then which of the following study is conducted.
a.chi square test b. z test
c. t test d. none
65 .validity stands for.
a. accuracy b. reliability
c. consistency d. all
66 .Selection bias interferes-
a. internal validity b. external validity
c. face validity c. all
67 .Targets means –
a. degree of achievement b. result that you want to achieve
c. both a. and b. d. none
68 .Nature of common sources epidemic
a. explosive b. slow
c. static d. all
69 . Median age of old population is
a. more than 30 years b. more than 40 years
c. 50 years c. 60 years
70 . MDG stands for
a Millennium Development Goals b. mild development goals
b Both a and b c. none
71 .Preparation of Super flour can be best done with
a. demonstration b.exhibition
c . both d. none
Cognitive skills related to
a. knowledge b. attitude
c. behavior d. none
73 .Covert behavior means
a. very strong desire to do something b. no any desire to do something
c. convincing behavior d. none
74 .FCTC stands for
a. framework convention on t Framework convention on Tobacco Control
Tuberculosis control
c. fact on tremendous care 75.POMA Stands for
a. planning , organizing, monitoring and appreciation
b. planning , organizing, monitoring, and application
c. planning, organizing, monitoring, apprehension.
d. all of the above
Vitamins that is related for coagulation is
a. Vitamin K b. vitamin c
c. Vitamin d. Vitamin A
Enlargement of vital organs is due to :
a. phospholipids b. glycolipid
c. phospholipase d. all
77.Global fund is:
a. multilateral b. bilateral
c. both a and b ` c. none
Alma Ata conference on Health was held in
a.12 September 1978 b. 14 September 1968
c. 14september 1978 d. none
Selective PHC
a. vertical program b. horizontal program
c. parallel program d. all
SAP stands for
a. reducing public sector subsidy b. increasing public sector subsidy
c. increasing government sector subsidy d. none
81.Precision stands for –
a. Reliability b. accuracy
c. consistency d. validity
82.More CO2 is generated from
a. fossils fuels b. kitchens(burning firewood)
c. industries d. all
83.Acid rain due to
a. SO2 b. H2SO4
c. HCL d. b. and c
84.Green house gas –
a. trap heat of planet b. reflects heat from the planet
c. reduces temperature of atmosphere d. all
85.Which of the following is the strength of Case control study?
a. rare disease b. bias can be minimized
c. temporal relationship can be established d. relative risk can be calculated
86.Which is not related to marriage?
a. Polygamy b. living together
c. love d. divorce
87.Which of the following is the social indicator?
a. CBR b.IMR c. CDR d. None
88.ICPD focus on
a. women RH issues b. child health issues
c adolescent health issues d. all
Main objective of IHP
a) disease control b) donor harmonizarion
c) health promotion d) research
Rejecting Ho when true-
a) type II error b) random error
c) systemic error d) type I error
According to NDHS 2006, in which birth spacing , IMR is more
a) 3 yrs b) 2yrs
c) 1yr d) 5yrs
Calculating formula of GFR
a) No. of live birth *1000/population of women of reproductive age(15-49yrs)
b) No. of live birth *1000/population of married women of reproductive age(15-49yrs)
c) No. of live birth *1000/Total population of women
d) No. of live birth *100000/population of women of reproductive age(15-49 yrs)

Photos collection of Rajiv Kumar Yadav